“ศ.ดร. เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์” นักวิชาการอาวุโส มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด และประธานสถาบันการสร้างชาติ เสนอ 3 แนวคิด 10 หลักธรรมะสากล เชื่อ “ยุติสงคราม สร้างสันติภาพโลกถาวร” ได้
วันที่ 24 พ.ย. ศาสตราจารย์ ดร.เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์ หรือ ดร.แดน นักวิชาการอาวุโส มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด และประธานสถาบันการสร้างชาติ กล่าวปาฐกถาพิเศษ เรื่อง “ยุติสงคราม สันติภาพโลกถาวร” ในการประชุมสันติภาพโลก จัดโดย สมัชชาสงฆ์ไทย ร่วมกับ มูลนิธิสุริยะ เมื่อวันที่ 19 พ.ย. 2566 ที่ห้องประชุม โรงแรมรอยัลรัตนโกสินทร์ กรุงเทพ ซึ่งมีพระสงฆ์ ผู้นำทางศาสนาต่างๆ และผู้สนใจเข้าร่วมจำนวนมาก
ประธานสถาบันการสร้างชาติ กล่าวว่า “สงครามอยู่คู่กับประวัติศาสตร์ของมนุษย์มายาวนาน ปัจจุบันความขัดแย้งยังดำเนินอยู่ในหลายพื้นที่ทั่วโลก และในอนาคตอาจเกิดสงครามโลก ครั้งที่ 3 ขึ้นได้ เนื่องจากการลุกลามของสงครามย่อยๆ ที่มีอยู่จำนวนมากในโลก ดังนั้นเราต้องหาทางยุติสงครามซึ่งอุปสรรคต่อสันติภาพของโลก และขัดขวางการสร้างชาติ ไม่ให้ประเทศสามารถพัฒนาไปสู่จุดสูงสุดของความเจริญได้” ในการจะช่วยยุติสงครามและสร้างสันติภาพโลกให้ถาวรนั้น ศ.ดร.เกรียงศักดิ์ ได้เสนอแนวคิดที่สำคัญไว้อย่างน้อย 3 ประการ คือ
...
1. “วรธรจิต (จิตที่ดี) เป็นประธาน” เนื่องจากเบื้องหลังการกระทำของมนุษย์มาจากจิต สงครามหรือความขัดแย้งเกิดขึ้นจากการเอาผลประโยชน์ เศรษฐกิจ (กิน) สังคม (กาม) การเมือง (เกียรติ) หริอ “ทรธรจิต” (Terrorist Spirit: จิตที่ชั่วร้าย) เป็นตัวนำ ดังนั้นการแก้ที่การกระทำจึงไม่ได้ผล เพราะ เป็นการแก้ที่ปลายเหตุ วิธีแก้ที่ยั่งยืนต้องแก้ที่จิต โดยผู้นำทางศาสนา ซึ่งเป็นผู้นำทางจิตภาพ ต้องมีส่วนอบรม สั่งสอน เป็นแบบอย่างแก่คน เพื่อสร้างคนให้มี “วรธรจิต” (Terrancist Spirit: จิตที่ดี) อย่างแท้จริง
2. “สัมมาทิฐิ” (ความเห็นชอบ) เนื่องจาก สงครามเกิดขึ้นจากการมีความเห็นที่ไม่ตรงกัน หรือบางครั้งคนมีมิจฉาทิฐิ (ความเห็นที่ไม่ดี) และจัดการกับความแตกต่างไม่ได้ จนนำไปสู่ความแตกแยก และแตกหัก เช่น สงครามยูเครน-รัสเซีย หรือ อิสราเอล กับ ฮามาส ที่การไกล่เกลี่ยทางการทูตหรือข้อตกลงสันติภาพไม่เป็นผล
ดร.เกรียงศักดิ์ เสนอว่า “ทุกภาคส่วนทั้งสถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษา ศาสนา ฯลฯ ต้องร่วมมือกันสร้างคนให้มี กระบวนธรรมะปัญญารู้คิด ในระดับปัจเจก ให้คิดเป็น คิดบวก คิดครบ คิดดี มีความรู้ มีปัญญา และความดีกำกับชีวิต และต้องมีการพัฒนากลไก อารยสนทนา ในประเทศและระหว่างประเทศเพื่อสร้างความเข้าใจร่วมกันให้เกิดขึ้นอย่างแท้จริง
และ 3. “ธรรมะสากล” เนื่องจาก ชาติประกอบด้วยคนหลากหลายเชื้อชาติ ศาสนา ประเทศจึงไม่สามารถนำหลักคำสอนของศาสนาใดศาสนาหนึ่งมาใช้เป็นหลักในการปกครองได้ เพราะมักจะไม่ครอบคลุมและมักขัดสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคล (จริยธรรมปัจเจก: Personal Ethics) และสิทธิเสรีภาพส่วนสังคม (จริยธรรมสังคม: Social Ethics) จึงมีแนวโน้มที่จะสร้างความขัดแย้งมากกว่า ประเทศจึงส่งเสริม ธรรมะสากล ที่ทุกคนเห็นพ้องต้องกันว่า ดีแท้ งามแท้ จริงแท้ ควรค่าแก่การยึดถือไว้ เชิดชูไว้
โดย ศ.ดร.เกรียงศักดิ์ ได้เสนอหลักธรรมะสากล ไว้ 10 ประการ คือ มนุษยธรรมนิยม มนุษยนิยม เสรีธรรมนิยม สิทธิเสมอหน้าที่นิยม ยุติธรรมนิยม ภราดรธรรมนิยม สามัคคีธรรมนิยม สันติธรรมนิยม อภัยธรรมนิยม และ สิ่งแวดล้อมนิยม ซึ่งเป็นการวางรากฐานสร้างชาติถูกต้องและช่วยให้คนต่างความเชื่ออยู่ร่วมกันอย่างไม่ขัดแย้ง
ศ.ดร.เกรียงศักดิ์ ได้กล่าวสรุปในตอนท้ายว่า “สถาบันการสร้างชาติมีความเชื่อว่าการสร้างสันติภาพอย่างยั่งยืนนั้นเป็นไปได้ จึงพยายามผลักดันให้เกิดการสร้างสันติภาพในโลกอย่างเป็นรูปธรรมและยั่งยืน โดยการจัดตั้งศูนย์สันติสภาพ การพัฒนาและการสร้างชาติ (Centre of Peace, Development and Nation-Building - CPDN) ขึ้นมาเพื่อวิจัยและพัฒนา ถ่ายทอดองค์ความรู้ในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการจัดการความขัดแย้งและสร้างสันติภาพ จัดสัมมนาวิชาการระดับนานาชาติในเรื่องนี้ รวมทั้งพัฒนาคนผ่านหลักสูตรสร้างผู้นำ รัฐกิจ ธุรกิจ ประชากิจ และ ทำโครงการเยาวชนสร้างชาติ ครูสร้างชาติ พระสร้างชาติ ทั่วประเทศ ผมหวังว่าทุกภาคส่วนทุกภาคีจะเข้ามามีส่วนร่วมในการสร้างชาติและสันติภาพกับสถาบัน เพื่อขับเคลื่อนสังคมไทยและโลกของเราให้มีสันติภาพที่ยั่งยืนแท้จริง”
