เอกซเรย์ฟันสำคัญอย่างไรกับการวางแผนรักษา? ขั้นตอนและวิธีเตรียมตัว

การเอกซเรย์ฟัน Dental X-ray กระบวนการตรวจดูสุขภาพฟันและหาความผิดปกติของฟันทุกซี่อย่างละเอียด ผ่านการถ่ายภาพรังสีเพื่อให้แพทย์ได้เห็นภาพโครงสร้างของฟันตั้งแต่ส่วนที่พ้นจากเหงือกและอยู่ใต้เหงือก รวมถึงไว้สำหรับเก็บเป็นข้อมูลประวัติสุขภาพของผู้เข้ารับบริการ

การเอกซเรย์ฟันช่วยอะไรบ้าง

เมื่อเราไปตรวจสุขภาพช่องปากและฟันครั้งแรก หรือก่อนที่จะเข้ารับการรักษาทางทันตกรรมต่าง ๆ

สิ่งแรกที่ทางทันตแพทย์มักทำก็คือการเอกซเรย์ฟัน Dental X-ray ฟัน เพื่อตรวจวิเคราะห์อาการต่าง ๆ  เกี่ยวกับฟัน ช่วยให้การวางแผนรักษาทางทันตกรรมอย่างตรงจุด จึงนับเป็นอีกหนึ่งขั้นตอนสำคัญที่ขาดไม่ได้

จุดประสงค์หลักของการถ่ายภาพเอกซเรย์ช่องปากและฟันของคนผู้เข้ารับบริการ ทันตแพทย์จะใช้เป็นแหล่งข้อมูลสำคัญที่ใช้ในการวิเคราะห์วินิจฉัยโรค และวางแผนรักษาทางทันตกรรมต่าง ๆ ได้แก่

• การผ่าหรือถอนฟันคุด
• การเอกซเรย์เพื่อดูรอยฟันผุ
• การทำรากฟันเทียม
• การรักษาคลองรากฟัน
• การรักษาโรคปริทันต์อักเสบ
• การจัดฟัน

การเอกซเรย์ฟันมีกี่ประเภท

การเอกซเรย์ฟันในแต่ละศูนย์ทันตกรรมหรือคลินิกจะแตกต่างกันไปตามเครื่องมือที่มี หรือการพิจารณาประเภทของการเอกซเรย์ที่ต้องการใช้จากทันตแพทย์ แต่โดยทั่วไปการเอกซเรย์ฟันจะแบ่งออกได้ 5 ประเภท

• X-ray Panoramic เป็นการเอกซเรย์ที่จะให้ภาพถ่ายเหมือนกับการคลี่แนวฟันในช่องปากที่โค้งเป็นตัว U ให้กลายเป็นภาพแถวฟันแบบแนวนอน ทันตแพทย์จะสามารถเห็นฟันได้ทุกซี่ตั้งแต่ส่วนที่พ้นเหงือก ไปจนถึงกระดูกขากรรไกรทั้งบนและล่าง รากฟัน ความยาวของฟันทั้งหมด วัสดุที่ใช้อุดหรือรักษาฟันในอดีต ส่วนใหญ่หลาย ๆ คนมักคุ้นเคยในฐานะฟิล์มที่ใช้พิจารณาการถอนหรือผ่าฟันคุด
• X-ray Cephalometric เป็นการเอกซเรย์แบบ 2 มิติที่จะให้ภาพกะโหลกศีรษะด้านหน้าและด้านข้าง เพื่อให้ทันตแพทย์เห็นลักษณะการสบของฟันบนและล่าง ลักษณะกระดูกขากรรไกรที่เห็นได้จากด้านข้าง ส่วนใหญ่มักใช้เพื่อพิจารณาแผนการจัดฟัน
• X-ray Bitewing เป็นการเอกซเรย์ที่เห็นภาพฟันตั้งแต่ส่วนที่โผล่พ้นเหงือกไปจนถึงรากเช่นกัน แต่จะอยู่ในระยะใกล้ขึ้น ทำให้สามารถเห็นมิติของโครงสร้างภายในของฟันได้ชัดเจนกว่าเดิม มักใช้เป็นข้อมูลในการรักษาโรคฟันผุ หรือเพื่อตรวจดูวัสดุอุดฟัน วัสดุบูรณะฟัน หรือวัสดุปิดโพรงฟันชิ้นเดิม
• X-ray Occlusal เป็นการเอกซเรย์ที่จะให้ภาพแถวฟันพร้อมเพดานปากแบบตัว U เหมือนกับการถ่ายภาพฟันจากด้านบนหรือด้านล่าง ไม่ใช่ด้านหน้าเหมือนฟิล์มเอกซเรย์ฟันแบบอื่น มักใช้เพื่อวินิจฉัยและรักษาปัญหาฟันคุด ฟันฝัง หรือตรวจหาความผิดปกติตรงฟันหน้า กระดูกขากรรไกรหน้าของขากรรไกรบน
• X-ray Periapical เป็นการเอกซเรย์ที่ตัวฟันจนถึงปลายรากฟัน จึงมักใช้เพื่อตรวจวินิจฉัยความผิดปกติที่รากฟันและโครงสร้างของกระดูกโดยรอบทั้งหมด

การเอกซเรย์ฟันจะใช้เวลาไม่เกิน 5-10 นาที แต่ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับจำนวนฟิล์มเอกซเรย์ และแนวทางการเอกซเรย์ที่แพทย์พิจารณาให้ถ่ายด้วย

การ X-ray ฟัน ไม่จำเป็นต้องงดอาหาร หรือน้ำดื่มแต่อย่างใด แต่ก่อนที่จะทำการเอกซเรย์ จะต้องถอดโลหะบริเวณใบหน้าและลำคอ เช่น แว่นตา สร้อยคอ ต่างหู หรือกิ๊บติดผมออก รวมถึงถอดโลหะภายในช่องปาก อย่างฟันเทียมถอดได้ เครื่องมือจัดฟันชนิดถอดได้ หรือเครื่องมือคงสภาพฟันออกด้วย เพื่อป้องกันไม่ให้สิ่งของเหล่านี้มาบดบังลักษณะของกระดูกฟัน

ดังนั้น การเอกซเรย์ฟัน X-ray มีบทบาทสำคัญอย่างมากในการรักษาทางทันตกรรมเพราะจะช่วยให้ทันตแพทย์ตรวจสุขภาพฟันได้ละเอียดมากขึ้น ทำให้การวางแผนรักษา การทำการรักษา ไปจนถึงการตรวจติดตามผลหลังการรักษาอย่างชัดเจนและถูกต้องมากยิ่งขึ้น

ขอบคุณข้อมูลจาก : โรงพยาบาลเปาโล เกษตร 

คำแถลงปฏิเสธความรับผิดชอบ: ลิขสิทธิ์ของบทความนี้เป็นของผู้เขียนต้นฉบับ การเผยแพร่ซ้ำบทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ข้อมูลเท่านั้นและไม่ถือเป็นคำแนะนำในการลงทุน หากมีการละเมิดกรุณาติดต่อเราทันที เราจะทำการแก้ไขหรือลบตามความเหมาะสม ขอบคุณ