28 กันยายน วันป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าโลก - ยึดคาถา 5 ย. ลดเสี่ยงโรค

วันที่ 28 กันยายน ของทุกปีได้ถูกกำหนดให้เป็นวันพิษสุนัขบ้าโลก หรือ World Rabies Day เพื่อให้เกียรติแก่ หลุยส์ ปาสเตอร์ผู้คิดค้นวิธีการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าด้วยวัคซีน เพื่อรณรงค์สร้างความตระหนักรู้ถึงอันตรายของโรคเรบี่ส์ หรือ โรคพิษสุนัขบ้า เพื่อเป้าหมายสูงในการทำให้โรคนี้หมดไป โดยไม่มีผู้เสียชีวิตจากโรคพิษสุนัขบ้า ในปี ค.ศ. 2030 โดยคำขวัญในการรณรงค์ในปี 2566 ได้แก่  โรคพิษสุนัขบ้า: รวมใจเป็นหนึ่ง สุขภาพหนึ่งเดียวเพื่อทุกชีวิต (Rabies: All for 1, One Health for All)

• All for 1 คือ การที่เราทุกคนร่วมกันมีเป้าหมายหนึ่งเดียวที่จะกำจัดโรคเรบี่ส์ด้วยการร่วมมือในรูปแบบของ one health หรือสุขภาพหนึ่งเดียวเพื่อให้ทุกชีวิตปลอดภัยจากโรคเรบี่ส์ เลข 1 ยังหมายถึง ความสำคัญของคนคนหนึ่งที่สามารถสร้างความเปลี่ยนแปลงต่อชุมชน ที่จะนำพาทุกคนไปยังเป้าหมายเดียวกัน รวมทั้งความสำคัญของการทำวัคซีนในสัตว์ที่จะช่วยป้องกันโรคทั้งในคนและในสัตว์ และความสำคัญของการป้องกันหลังสัมผัสโรคในการที่จะทำให้ทุกคนปลอดภัยจากโรคพิษสุนัขบ้า

โดยภาพรณรงค์ในปีนี้ได้รวบรวมปัจจัยสำคัญในการป้องกันและกำจัดโรคพิษสุนัขบ้า ได้แก่ วัคซีน การให้ความรู้ การสำรวจและการข้อมูล One health: สุขภาพหนึ่งเดียวที่ประกอบไปด้วย สุขภาพสัตว์ สุขภาพคนและสิ่งแวดล้อม เชื้อไวรัสเรบี่ส์ การวินิจฉัยโรคและการร่วมมือกัน

อย่างไรก็ตาม กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุขได้ระบุว่า จากการเฝ้าระวัง พิษสุนัขบ้า จากการเฝ้าระวังโรคในระบบรายงานเฝ้าระวัง 506 โดยกองระบาดวิทยาว่า ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม - 23 พฤษภาคม 2566 มีรายงานผู้เสียชีวิต 3 ราย (จังหวัดชลบุรี ระยอง และสุรินทร์) 

โดยยึดคาถา 5 ย. ป้องกันพิษสุนัขบ้า

• อย่าแหย่ให้สุนัขโมโห
• อย่าเหยียบหาง หัว ตัว ขา ให้สุนัขตกใจ
• อย่าแยกสุนัขที่กำลังกัดกันด้วยมือเปล่า
• อย่าหยิบจานข้าวหรือของเล่นที่สุนัขหวง
• อย่ายุ่งกับสุนัขที่ไม่รู้ประวัติวัคซีน

อาการพิษสุนัขบ้า

อาการระยะแรกจะมีไข้ อาจพบอาการคันบริเวณบาดแผลที่ถูกกัด แสบ ร้อน แล้วลามไปส่วนอื่น เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ต่อมาอาจมีอาการกระสับกระส่าย กระวนกระวาย นอนไม่หลับ ประสาทหลอน ไวต่อสิ่งกระตุ้น เสียการทรงตัว พูดจาเพ้อเจ้อ กลืนลำบาก น้ำลายไหล กล้ามเนื้อกระตุก แน่นหน้าอก ชักเกร็ง อาจพบอาการกลัวแสง กลัวลม กลัวน้ำ ซึ่งเรียกว่า Furious form พบประมาณร้อยละ 80 ส่วนอาการที่พบในอีกรูปแบบหนึ่ง ประมาณร้อยละ 20 ของผู้ป่วย คือ อาการอัมพาต (Paralytic form) โดยอาการอัมพาตกล้ามเนื้อจะเริ่มจากข้างที่ถูกกัด ก่อนที่จะลุกลามไปยังแขนขาทั้ง 4 และผู้ป่วยจะเสียชีวิตในที่สุด

โรคนี้ไม่มียารักษาจำเพาะ แต่สามารถป้องกันได้โดยการนำสัตว์เลี้ยงไปรับวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ประชาชนที่ถูกสัตว์กัด/ข่วน หรือสัมผัสน้ำลายของสัตว์เข้าทางบาดแผล หรือเยื่อเมือกอ่อน โดยเฉพาะสัตว์ที่ไม่เคยได้รับวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าหรือได้รับครั้งล่าสุดเกิน 1 ปี หรือไม่ทราบประวัติวัคซีน  ลูกสัตว์ที่เกิดจากแม่ที่ไม่เคยได้รับวัคซีนหรือไม่ทราบประวัติวัคซีน ได้รับวัคซีนยังไม่ครบตามกำหนด หรือสัตว์ที่เคยได้รับวัคซีนแต่มีอาการป่วย หรือมีพฤติกรรมเปลี่ยนไปให้ล้างแผลด้วยน้ำสะอาดและสบู่ โดยให้ น้ำไหลอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลาอย่างน้อย 15 นาที หลังจากนั้นรักษาบาดแผลโดยการใส่ยาฆ่าเชื้อ กักขังสัตว์ที่กัด/เลีย สังเกตอาการอย่างน้อย 10 วัน หากสุนัขหรือแมวเสียชีวิต ให้รีบแจ้งผู้นำชุมชนที่อยู่ใกล้ที่สุด และแจ้งปศุสัตว์ในพื้นที่  เพื่อส่ง ซากสัตว์สงสัยที่เพิ่งตายตรวจหาเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าทางห้องปฏิบัติการ และไปพบแพทย์เพื่อเข้ารับวัคซีนหลังสัมผัสโรคที่สถานพยาบาลหลังถูกกัด ข่วน หรือสัมผัสน้ำลายสัตว์ดังกล่าว ซึ่งปัจจุบันจะฉีดวัคซีนเพียง 4-5 ครั้งเท่านั้น สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สายด่วนกรมควบคุมโรค โทร. 1422

คำแถลงปฏิเสธความรับผิดชอบ: ลิขสิทธิ์ของบทความนี้เป็นของผู้เขียนต้นฉบับ การเผยแพร่ซ้ำบทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ข้อมูลเท่านั้นและไม่ถือเป็นคำแนะนำในการลงทุน หากมีการละเมิดกรุณาติดต่อเราทันที เราจะทำการแก้ไขหรือลบตามความเหมาะสม ขอบคุณ